Rømer naar Rankine: Een Praktische Gids voor Temperatuurconversie

Stel, je bent een 18e-eeuwse Deense astronoom die experimenteert met thermometervloeistoffen. Of een moderne ingenieur die werkt aan een raketmotor. Beide scenario’s hebben iets met temperatuurschalen te maken, maar welke? Juist, Rømer en Rankine! Hier ontdek je niet alleen hoe je ze omrekent, maar ook waarom deze eenheden ooit bedacht zijn.

Unitdefinities

Wat is een Rømer (°Rø)?

• Beschrijving: Een vergeten temperatuurschaal uit 1701, bedacht door de Deense astronoom Ole Rømer.
• Symbool: °Rø
• Veelgebruikt in: Historische contexten, Deense wetenschappelijke literatuur.
• Definitie: Gebaseerd op het vriespunt van water (7.5°Rø) en het kookpunt (60°Rø).

Wat is een Rankine (°Ra)?

• Beschrijving: Een absolute temperatuurschaal (zoals Kelvin), populair in Amerikaanse ingenieursdisciplines.
• Symbool: °Ra
• Veelgebruikt in: Thermodynamica, lucht- en ruimtevaarttechniek.
• Definitie: 0°Ra is het absolute nulpunt, met graden gelijk aan Fahrenheit (dus -459.67°F = 0°Ra).

Conversieformule

Om Rømer naar Rankine om te rekenen, gebruik je deze formule:
°Ra = ((°Rø - 7.5) × 40/21 + 273.15) × 9/5

Voorbeeldberekeningen:

1. 7.5°Rø naar Rankine
   ((7.5 - 7.5) × 40/21 + 273.15) × 9/5
   = (0 + 273.15) × 1.8
   = 491.67°Ra (precies het absolute nulpunt in Fahrenheit-termen!)
2. 60°Rø (kookpunt water) naar Rankine
   ((60 - 7.5) × 40/21 + 273.15) × 1.8
   = (52.5 × 1.90476 + 273.15) × 1.8
   = (100 + 273.15) × 1.8
   = 671.67°Ra

Conversietabellen

Rømer naar Rankine

Rankine naar Rømer

Historische achtergrond

Ole Rømer bedacht zijn schaal tijdens experimenten met alcoholthermometers. Hij koos voor het vriespunt van pekel (een zoutwatermengsel) als nulpunt, maar paste dit later aan naar zuiver water. Ironisch genoeg was zijn schaal populairder in 18e-eeuws Europa dan Celsius! Rankine daarentegen ontstond in 1859, genoemd naar William Rankine, een Schotse ingenieur die pionierde in de thermodynamica. Zijn schaal wordt nog steeds gebruikt in Amerikaanse stoomtabellen voor industriele toepassingen.

Interessante feiten

1. Waarom 40/21? Rømer deelde zijn schaal in 60 gelijke delen tussen vries- en kookpunt. Celsius gebruikte later 100 delen, vandaar de breuk 40/21 om tussen beide te schakelen.
2. Rankine vs Kelvin: 1°Ra = 1°F, maar vanaf absoluut nulpunt. Net zoals Kelvin gelijk loopt met Celsius.
3. Ruimtevaartconnection: NASA gebruikte Rankine in vroege raketontwerpen vanwege de compatibiliteit met imperiale eenheden.
4. Een vergeten rivaal: Vóór Celsius waren er minstens 18 temperatuurschalen, waarvan Rømer er één was.
5. Kouderecords: Het laagste gemeten Rankine-getal ooit was 0.0001°Ra in een MIT-lab, vlak boven het absolute nulpunt.

FAQ