Rømer naar Newton temperatuur omrekenen
Heb je ooit een 18e-eeuws Deens kookboek gevonden met temperaturen in Rømer? Of een scheikundeproef uit Newtons tijd die in zijn eigen schaal is beschreven ? Met onze tool en uitleg maak je van die oude meetwaarden begrijpelijke getallen. Het is alsof je een tijdmachine voor thermometers bouwt!
(1 °Rø - 7,5) x (22÷35) = -4,086 °N
Gerelateerde berekeningen
Unitdefinities
Wat is een Rømer (°Rø)?
De Rømer-schaal werd in 1701 bedacht door de Deense astronoom Ole Christensen Rømer. Hij koos twee vaste punten: het vriespunt van gezouten water (7.5°Rø) en het kookpunt van water (60°Rø). Grappig feitje: Rømer baseerde dit op wijnthermometers, want die waren destijds preciezer dan kwik!
Wat is een Newton (°N)?
Isaac Newton ontwikkelde zijn temperatuurschaal rond 1700, lang voordat hij beroemd werd met zwaartekrachtwetten. Zijn schaal gebruikt lijnzaadolie als meetvloeistof, met het smeltpunt van sneeuw (0°N) en menselijke lichaamstemperatuur (12°N) als ijkpunten. Best praktisch voor een genie dat vooral in theoretische wetenschap geïnteresseerd was!
Conversieformule
De wiskundige relatie tussen beide schalen wordt gegeven door: °N = (°Rø - 7.5) × 22/35
Voorbeeldberekeningen
- 25°Rø naar Newton:
(25 - 7.5) = 17.5
17.5 × (22/35) = 11°N - 10°N naar Rømer:
10 ÷ (22/35) = 15.909...
15.909 + 7.5 ≈ 23.4°Rø
Conversietabellen
Rømer naar Newton
| Rømer | Newton |
|---|---|
| 7.5 | 0 |
| 15 | 4.7 |
| 30 | 14.1 |
| 45 | 23.5 |
| 60 | 32.9 |
Newton naar Rømer
| Newton | Rømer |
|---|---|
| 0 | 7.5 |
| 5 | 15.2 |
| 10 | 22.9 |
| 15 | 30.6 |
| 20 | 38.3 |
Historische context
De strijd tussen temperatuurschalen in de 18e eeuw lijkt wel een wetenschappelijke soap. Rømer bedacht zijn schaal voor nauwkeurige astronomische metingen, terwijl Newton vooral geïnteresseerd was in het vinden van een "universele" meetschaal. Ironisch genoeg werd geen van beide echt populair. De Zweed Anders Celsius maakte later furore met zijn simpelere 0-100 systeem, maar het duurde tot 1742 voordat dat doorbrak.
Wist je dat?
- Newton gebruikte lijnzaadolie omdat die minder snel bevriest dan alcohol. Slim, maar lastig af te lezen door de stroperige consistentie.
- Rømers schaal werd 40 jaar lang officieel gebruikt in Denemarken, tot de Franse Réaumur-schaal het overnam.
- Beide schalen delen een verrassende link: ze werden allebei geijkt met behulp van astronomische observaties (maanfasen bij Rømer, spectrumanalyse bij Newton).
- Een moderne oven op 180°C komt overeen met ongeveer 94°Rø. Probeer dat maar eens in te stellen op een antieke houtoven!
- Wetenschappers discussiëren nog steeds waarom Newton koos voor 12°N als lichaamstemperatuur. Was hij verkouden tijdens zijn experimenten?
FAQ
Dit is vooral nuttig voor historisch onderzoek of het begrijpen van oude wetenschappelijke teksten waar deze schalen werden gebruikt.
Nee, beide schalen zijn grotendeels vervangen door Celsius en Kelvin, maar ze blijven interessant voor onderwijsdoeleinden.
De formule geeft een exacte wiskundige relatie, afgeronde resultaten kunnen kleine verschillen vertonen.
Ironisch genoeg gebruikte Isaac Newton zijn eigen schaal zelden. Zijn werk lag meer op mechanica en optica.
Celsius gebruikt 0° voor vriespunt en 100° voor kookpunt, terwijl Rømer 7.5° en 60° gebruikte voor diezelfde punten.