Rømer naar Delisle: Een Reis door de Geschiedenis van Temperatuurmeting
(60 - 1 °Rø) x (20÷7) = 168,571 °De
Gerelateerde berekeningen
Unitdefinities
Wat is een Rømer (°Rø)?
- Beschrijving: De Rømer-schaal is een van de oudste temperatuurschalen, ontwikkeld in 1701 door de Deense astronoom Ole Christensen Rømer.
- Symbool: °Rø
- Gebruik: Historisch gebruikt in Denemarken en Noorwegen, vooral in wetenschappelijke context.
- Definitie: Het vriespunt van water is 7,5°Rø, het kookpunt 60°Rø.
Wat is een Delisle (°De)?
- Beschrijving: De Delisle-schaal, bedacht door de Franse astronoom Joseph-Nicolas Delisle in 1732, is uniek omdat de temperatuur daalt bij verwarming.
- Symbool: °De
- Gebruik: Werd bijna een eeuw lang gebruikt in Rusland.
- Definitie: Het kookpunt van water is 0°De, het vriespunt 150°De.
Conversieformule
Om Rømer naar Delisle om te zetten, gebruik je deze formule: Delisle = (60 - Rømer) × 20⁄7
Of uitgewerkt in stappen:
- Trek de Rømer-waarde af van 60.
- Vermenigvuldig het resultaat met 20/7 (≈2,8571).
Voorbeeldberekeningen
Voorbeeld 1: 20°Rø naar Delisle
Berekening: (60 - 20) × 20/7 = 40 × 2,8571 ≈ 114,29°De
Voorbeeld 2: 35°Rø naar Delisle
Berekening: (60 - 35) × 20/7 = 25 × 2,8571 ≈ 71,43°De
Conversietabellen
Rømer naar Delisle
| Rømer (°Rø) | Delisle (°De) |
|---|---|
| 0 | 171,43 |
| 7,5 | 150,00 |
| 15 | 128,57 |
| 30 | 85,71 |
| 60 | 0,00 |
Delisle naar Rømer
| Delisle (°De) | Rømer (°Rø) |
|---|---|
| 0 | 60,00 |
| 50 | 42,50 |
| 100 | 25,00 |
| 150 | 7,50 |
| 171,43 | 0,00 |
Historische context en praktisch nut
De Rømer-schaal was revolutionair omdat het als eerste een herhaalbare standaard gebruikte (waterphasen). Interessant genoeg inspireerde Rømers werk Gabriel Fahrenheit, die zijn schaal later baseerde op Rømers principes. Delisle's schaal daarentegen werd populair in Rusland dankzij zijn samenwerking met Peter de Grote. Tsaar Peter nodigde Delisle uit om het eerste Russische observatorium te leiden, waardoor diens temperatuurschaal daar wortel schoot.
Een leuk weetje: Delisle's originele schaal had 2400 graden tussen vries- en kookpunt! Gelukkig vereenvoudigde hij dit later naar 150 graden, wat beter hanteerbaar was voor dagelijks gebruik.
Interessante feiten over Rømer en Delisle
- Omgekeerde logica: Delisle is een van de weinige schalen waar de temperatuur daalt bij verwarming. Als je 20°De hebt en het wordt warmer, zakt de waarde naar bijvoorbeeld 15°De.
- Fahrenheit-connectie: Fahrenheit bezocht Rømer in Kopenhagen en paste diens schaal aan voor zijn eigen systeem.
- Russisch erfgoed: Delisle's schaal bleef tot 1920 in gebruik in sommige Russische wetenschappelijke kringen.
- Astronomische roots: Beide uitvinders waren astronomen, geen natuurkundigen, wat hun creatieve benadering verklaart.
- Kookpunt als nulpunt: Delisle koos bewust voor 0°De bij het kookpunt van water, terwijl Celsius later het vriespunt als nul zou nemen.
FAQ
Dit is vooral nuttig voor historische studies of het begrijpen van oude wetenschappelijke teksten, waar deze schalen soms worden gebruikt.
Nee, beide schalen zijn vervangen door Celsius en Kelvin, maar ze hebben een rijke geschiedenis in de wetenschap.
De formule is wiskundig exact, dus mits correct toegepast, krijg je altijd een precies resultaat.
Ja, door de formule om te keren: Rø = 60 - (De × 7/20).
Omdat Joseph-Nicolas Delisle zijn schaal ontwierp rond het kookpunt van water als nulpunt, wat omgekeerd evenredig is met andere schalen.