Newton naar Romer temperatuur omrekenen
Heb je ooit een 18e-eeuws wetenschappelijk manuscript gelezen en je afgevraagd wat al die exotische temperatuureenheden betekenen? Geen zorgen, vandaag maken we de mysterieuze Newtonschaal en Romerschaal toegankelijk. Of je nu een historische roman leest of oude experimenten nabootst, deze conversie komt vast van pas.
1 °N x (35÷22) + 7,5 = 9,091 °Rø
Gerelateerde berekeningen
Unit definitions
Wat is een Newton (°N)?
Isaac Newton bedacht deze schaal rond 1700, lang voordat Celsius populair werd. Hij koos smeltend ijs (0°N) en kokend water (33°N) als vaste punten. Grappig genoeg verdeelde hij het interval in 33 gelijke delen, vermoedelijk omdat hij werkte met lijnolie als meetvloeistof. Je komt hem tegen in oud Engels en Schots wetenschappelijk werk.
Wat is een Romer (°Rø)?
De Deense astronoom Ole Rømer ontwikkelde zijn schaal in 1701. Zijn nulpunt (-7.5°Rø) was een zout-ijs mengsel, terwijl kokend water op 60°Rø lag. Deze schaal werd vooral in Scandinavië gebruikt en vormde de basis voor Fahrenheits latere werk. Let op het kleine rondje boven de ø – dat typografische detail verraadt meteen zijn Deense oorsprong.
Conversieformule
De wiskundige relatie tussen beide schalen wordt gegeven door: °Rø = (°N × 35⁄22) + 7.5
Voor omgekeerde conversie: °N = (°Rø - 7.5) × 22⁄35
Voorbeeldberekeningen
Voorbeeld 1:
Stel je hebt 10°N.
Berekening: (10 × 35/22) + 7.5 = (15.909) + 7.5 = 23.409°Rø
Voorbeeld 2:
Een temperatuur van 40°Rø omzetten naar Newton:
(40 - 7.5) × 22/35 = 32.5 × 0.6286 ≈ 20.43°N
Conversietabellen
Newton naar Romer
| Newton (°N) | Romer (°Rø) |
|---|---|
| 0 | 7.5 |
| 5 | 15.34 |
| 10 | 23.18 |
| 15 | 31.02 |
| 20 | 38.86 |
| 25 | 46.70 |
| 30 | 54.55 |
| 33 | 60.00 |
Romer naar Newton
| Romer (°Rø) | Newton (°N) |
|---|---|
| 7.5 | 0.00 |
| 15 | 4.71 |
| 20 | 8.57 |
| 30 | 16.29 |
| 40 | 24.00 |
| 50 | 31.71 |
| 60 | 39.43 |
Historische context en gebruik
Newton presenteerde zijn schaal in de "Scala Graduum Caloris" uit 1701, waar hij temperaturen associeerde met chemische veranderingen. Zo noteerde hij dat lood smolt bij 17°N. Ironisch genoeg gebruikte hij zelf geen thermometer, maar observeerde hij de uitzetting van olie!
Rømers werk was praktischer gericht. Hij creëerde zijn schaal voor dagelijkse weersobservaties in Kopenhagen. Zijn keuze voor 60 graden tussen vriespunt en kookpunt maakte berekeningen eenvoudiger in het zestigtallig stelsel dat toen in sommige wetenschappelijke kringen werd gebruikt.
Beide schalen verloren terrein na 1742, toen Anders Celsius zijn decimale systeem introduceerde. Toch blijven ze fascinerende voorbeelden van vroegmoderne wetenschappelijke creativiteit.
Wist je dat?
- Experimentele fout: Newtons oorspronkelijke schaal had eigenlijk 12 hoofdgraden, maar werd later uitgebreid naar 33 voor precisie.
- Bier meets wetenschap: Rømer testte zijn thermometers in Deense brouwerijen, waar constante temperaturen cruciaal waren.
- Dubbele ontwikkeling: Zowel Newton als Rømer werkten onafhankelijk aan hun schalen rond hetzelfde decennium.
- Klimaatarchief: Oude Rømer-metingen helpen klimatologen het 18e-eeuwse Noord-Europese weer te reconstrueren.
- Kunstconnectie: Een 19e-eeuwse Franse impressionist gebruikte per ongeluk een Newtonthermometer in zijn studio, wat leidde tot merkwaardige verfdroogtijden.
FAQ
Isaac Newton ontwikkelde zijn temperatuurschaal vooral voor wetenschappelijke experimenten, met name in de scheikunde en metallurgie.
Ja, Daniel Fahrenheit baseerde zijn schaal deels op Rømers werk, wat uiteindelijk leidde tot de Fahrenheit-schaal die we vandaag kennen.
Zeker, de formule is °C = (°Rø - 7.5) × 40⁄21. Handig om te weten als je historische data vergelijkt.
Ze raakten in onbruik door de opkomst van gestandaardiseerde schalen zoals Celsius en Fahrenheit, die praktischer bleken voor dagelijks gebruik.
Musea bezitten soms antieke thermometers met deze schalen, maar moderne toepassingen zijn uiterst zeldzaam.