Newton naar Delisle Temperatuurconversie
(33 - 1 °N) x 50÷11 = 145,455 °De
Gerelateerde berekeningen
Unitdefinities
Wat is een Newton (°N)?
- Beschrijving: Temperatuurschaal ontwikkeld door Isaac Newton rond 1700.
- Symbool: °N
- Gebruik: Historisch wetenschappelijk onderzoek, met name in optica.
- Definitie: Vriespunt water (0°N), kookpunt (33°N), verdeeld in 33 gelijke delen.
Wat is een Delisle (°De)?
- Beschrijving: Omgekeerde schaal uitgevonden door Joseph-Nicolas Delisle in 1732.
- Symbool: °De
- Gebruik: Gebruikt in Rusland tot de 19e eeuw voor weerobservaties.
- Definitie: Kookpunt water (0°De), vriespunt (150°De), lagere waarden betekenen warmer.
Conversieformule
De formule om Newton naar Delisle om te rekenen is:
°De = (33 - °N) × 50/11
Voorbeeldberekeningen
- 10°N naar Delisle:
(33 - 10) × 50/11 = 23 × 4,545 ≈ 104,55°De - 5,5°N naar Delisle:
(33 - 5,5) × 50/11 = 27,5 × 4,545 ≈ 125°De (precies 125°De vanwege afronding)
Conversietabellen
Newton naar Delisle
| Newton (°N) | Delisle (°De) |
|---|---|
| 0 | 150 |
| 5 | 127,27 |
| 10 | 104,55 |
| 15 | 81,82 |
| 20 | 59,09 |
| 25 | 36,36 |
| 30 | 13,64 |
| 33 | 0 |
Delisle naar Newton
| Delisle (°De) | Newton (°N) |
|---|---|
| 0 | 33 |
| 25 | 27,5 |
| 50 | 22 |
| 75 | 16,5 |
| 100 | 11 |
| 125 | 5,5 |
| 150 | 0 |
Historische achtergrond
Isaac Newton introduceerde zijn temperatuurschaal in "Scala Graduum Caloris" (1701), waarbij hij lijnzaadolie gebruikte als meetvloeistof. Ironisch genoeg was zijn schaal minder invloedrijk dan zijn mechanica, maar het toont zijn interdisciplinaire nieuwsgierigheid.
Joseph-Nicolas Delisle, een Franse astronoom werkzaam in Rusland, creëerde zijn schaal voor meteorologische metingen. Zijn keuze voor een dalende schaal (warmer = lager getal) zorgde voor verwarring, wat uiteindelijk bijdroeg aan de populariteit van Celsius.
Interessante feiten
- Omgekeerde logica: Delisle’s schaal is een van de weinige waarbij temperaturen dalen naarmate het warmer wordt. Een dag van 30°C zou overeenkomen met -73,3°De!
- Newton’s olie: Zijn oorspronkelijke experimenten gebruikten lijnzaadolie, die uitzette bij verhitting. Moderne replica’s tonen dat zijn schaal verrassend lineair was.
- Siberisch record: Het koudste Delisle-record is 291°De (gemeten in Ojmjakon, Rusland bij -67,7°C).
- Kookpunt als nul: Delisle koos het kookpunt als nul om negatieve waarden te vermijden bij hoge temperaturen.
- Vergeten schaal: Tegen 1900 was de Delisle-schaal vrijwel verdwenen, behalve in enkele 19e-eeuwse Russische archieven.
FAQ
Historisch gezien ontwikkelden wetenschappers eigen schalen voor experimenten. Newton en Delisle zijn voorbeelden uit de 18e eeuw, elk met eigen referentiepunten.
Tegenwoordig vooral in historische studies of specifieke wetenschappelijke replicaties. Rusland gebruikte hem tot de 19e eeuw voor meteorologie.
Newton verdeelde zijn schaal in 33 gelijke delen tussen vries- en kookpunt, wat minder praktisch bleek dan Celsius’ 100-delige indeling.
Ja, maar je moet eerst Delisle naar Celsius converteren (C = 100 - °De × 2/3), daarna naar Kelvin (K = C + 273.15).
Nauwelijks, behalve in academische kringen voor het begrijpen van historische wetenschappelijke teksten.