Celsius naar Wedgwood
Stel, je staat in een 18e-eeuwse pottenbakkerij, waar Josiah Wedgwood experimenteert met klei en hitte. Zijn methode om temperaturen te meten? Geen thermometer, maar krimpende kleibolletjes! In dit artikel ontdek je hoe je deze historische eenheid naar moderne Celsius-waarden omrekent, met alle praktische tips en achtergrondinformatie die je nodig hebt.
(1 °C - 107,5) ÷ 14,5833 = -7,3029 °W
Gerelateerde berekeningen
Unitdefinities
Wat is Celsius (°C)?
- Beschrijving: De standaard temperatuurschaal in meeste landen
- Symbool: °C
- Gebruik: Dagelijkse weermetingen, wetenschap, koken
- Definitie: Gebaseerd op vriespunt (0°C) en kookpunt (100°C) van water
Wat is Wedgwood (°W)?
- Beschrijving: Historische schaal voor keramische verhitting
- Symbool: °W (niet officieel gestandaardiseerd)
- Gebruik: 18e-eeuwse pottenbakkerijtechnologie
- Definitie: 1°W ≈ 14.5833°C boven 107.5°C (startpunt van meetbare kleikrimp)
Conversieformule
De relatie tussen Celsius en Wedgwood wordt uitgedrukt als: °W = (°C - 107.5) / 14.5833
Omgekeerd: °C = (°W × 14.5833) + 107.5
Voorbeeldberekeningen
- Moderne stoneware stooktemperatuur (1280°C):
1280 - 107.5 = 1172.5
1172.5 / 14.5833 ≈ 80.4°W - Typische 18e-eeuwse Wedgwood meting (24°W):
24 × 14.5833 = 350
350 + 107.5 = 457.5°C
Conversietabellen
Celsius naar Wedgwood
| °C | °W (afgerond) |
|---|---|
| 200 | 6.3 |
| 500 | 26.9 |
| 800 | 47.5 |
| 1100 | 68.1 |
| 1400 | 88.7 |
Wedgwood naar Celsius
| °W | °C (afgerond) |
|---|---|
| 10 | 253.3 |
| 30 | 545.0 |
| 50 | 836.6 |
| 70 | 1128.3 |
| 90 | 1420.0 |
Historische context en gebruik
De Wedgwood-schaal werd ontwkkeld door Josiah Wedgwood in 1782. Zonder thermometers mat hij oventemperaturen door kleibolletjes te verhitten en krimp te meten. Elk "Wedgwood-graad" vertegenwoordigde een krimp van 1/240 inch per inch klei. Pas later werd deze empirische schaal aan Celsius gerelateerd.
Interessant genoeg liep Wedgwood’s werk parallel aan Celsius’ thermometrische ontwikkelingen, maar de twee systemen werden nooit officieel aan elkaar gekoppeld tijdens hun leven. De moderne conversieformule is een reconstructie door historici van wetenschap.
Wetenswaardigheden
- Experimentele basis: Wedgwood testte zijn schaal met 240 identieke kleibolletjes, verhit in oplopende temperaturen
- Limietbereik: Boven 1090°C (≈67.4°W) werkte de methode niet meer – de klei begon dan te smelten
- Famous user: De porseleinfabriek van Meissen gebruikte een vergelijkbaar systeem in dezelfde periode
- Moderne toepassing: Soms gebruikt bij het restaureren van antieke ovens waar digitale meters niet passen
- Curiositeit: Een originele Wedgwood "thermometer" uit 1790 werd in 2019 geveild voor €23.000
FAQ
Dit is vooral interessant voor historisch onderzoek of bij het werken met antieke keramiekovens die nog in Wedgwood-eenheden zijn geijkt.
Nee, de schaal is sinds de 19e eeuw verouderd, maar komt soms nog terug in museale contexten of gespecialiseerde publicaties.
De formule geeft een benadering, omdat de oorspronkelijke Wedgwood-metingen gebaseerd waren op kleikrimp, niet op exacte thermometrie.
Ja, bijvoorbeeld de Réaumur-schaal of de Delisle-schaal, maar die werden vooral in andere landen gebruikt.
Moderne ovens gebruiken Celsius of Fahrenheit. De Wedgwood-schaal is vooral een curiositeit geworden.