Celsius naar Delisle: Een reis door temperatuurgeschiedenis
(100 - 1 °C) x 1,5 = 148,5 °De
Gerelateerde berekeningen
Heb je ooit een recept uit 1732 geprobeerd te lezen waar stond "verwarm de oven tot 180 Delisle"? Waarschijnlijk niet, maar dat maakt deze obscure temperatuurschaal niet minder fascinerend. Laten we samen duiken in de wereld van Celsius-Delisle-conversie, waar geschiedenis en wiskunde samenkomen in een dans van getallen.
Unitdefinities
Wat is Celsius (°C)?
- Beschrijving: De meest gebruikte temperatuurschaal ter wereld
- Symbool: °C
- Gebruik: Dagelijks weer, kooktemperaturen, wetenschappelijke metingen
- Definitie: 0°C = vriespunt water, 100°C = kookpunt water (op zeeniveau)
Wat is Delisle (°De)?
- Beschrijving: Een historische omgekeerde temperatuurschaal
- Symbool: °De
- Gebruik: Vroeger in Rusland, nu vooral historisch interessant
- Definitie: 0°De = kokend water, 150°De = bevriezingspunt water
Conversieformule
De magische formule die deze twee werelden verbindt: °De = (100 - °C) × 1.5
Of terugrekenen: °C = 100 - (°De / 1.5)
Voorbeeldberekeningen
- 25°C naar Delisle
(100 - 25) × 1.5 = 112.5°De
Perfect terrasweer wordt opeens een getal uit de middeleeuwen! - -10°C naar Delisle
(100 - (-10)) × 1.5 = 165°De
Ja, het kan kouder dan 150°De – brrr!
Conversietabellen
Celsius naar Delisle
| Celsius | Delisle |
|---|---|
| 100 | 0 |
| 80 | 30 |
| 50 | 75 |
| 20 | 120 |
| 0 | 150 |
| -10 | 165 |
| -20 | 180 |
| -40 | 210 |
Delisle naar Celsius
| Delisle | Celsius |
|---|---|
| 0 | 100 |
| 30 | 80 |
| 75 | 50 |
| 120 | 20 |
| 150 | 0 |
| 165 | -10 |
| 180 | -20 |
| 210 | -40 |
Historische achtergrond
In 1732 bedacht de Franse astronoom Joseph-Nicolas Delisle zijn eigen temperatuurschaal. Grappig genoeg werkte hij in Rusland, waar zijn schaal bijna een eeuw lang officieel werd gebruikt. Het verhaal gaat dat hij oorspronkelijk 240 graden tussen vries- en kookpunt wilde, maar later werd dit aangepast. Wat blijft is de eigenzinnige keuze om de schaal te laten dalen naarmate het warmer wordt. Alsof hij expres tegen de stroom in wilde zwemmen.
Tegenwoordig kom je Delisle alleen tegen in oude wetenschappelijke teksten of als triviavraag. Toch blijft het een boeiend hoofdstuk in de geschiedenis van temperatuurmeting. Wist je trouwens dat Delisle's werk eigenlijk gebaseerd was op eerdere onderzoeken van Newton? Die connectie wordt vaak over het hoofd gezien.
Interessante feiten
- Omgekeerde wereld: Delisle is een van de weinige schalen die naar beneden loopt bij stijgende temperatuur
- Extreem bereik: Bij -273,15°C (absoluut nulpunt) zou Delisle 559,725°De aangeven – veruit de hoogste waarde aller tijden
- Russische connectie: Tsaar Peter de Grote persoonlijk nodigde Delisle uit om in Rusland te komen werken
- Dubbelzinnigheid: Vroege versies van de schaal gebruikten kwikthermometers die soms bevroren bij lage temperaturen
- Wiskundige schoonheid: De conversieformule is puur lineair, zonder complexe breuken of exponenten
FAQ
De Delisle-schaal wordt tegenwoordig zelden gebruikt, maar is interessant voor historisch onderzoek of als curiositeit in temperatuurstudies.
Delisle daalt juist als andere schalen stijgen. Bijvoorbeeld: water kookt bij 0°De en bevriest bij 150°De, precies omgekeerd aan Celsius.
Behalve in sommige Russische historische documenten uit de 18e eeuw, wordt deze schaal nergens meer officieel gebruikt.
Ja, dat is kenmerkend! Hoe kouder het wordt, hoe hoger het Delisle-getal. Bij -40°C zou je bijvoorbeeld 210°De meten.
Voor modern wetenschappelijk werk raden we Kelvin aan. Delisle-conversies zijn vooral handig voor historische contexten.