U

World of Units

Van kilometers per uur naar Mach

Heb je ooit naar een straaljager gekeken en je afgevraagd hoe snel zo'n toestel eigenlijk gaat? Of ben je bezig met een technisch project waar luchtsnelheden een rol spelen? Dan is het omrekenen van kilometers per uur naar Mach iets waar je vroeg of laat tegenaan loopt. Maar geen zorgen, wij helpen je door de geluidsmuur heen!

Van
Naar
Mach
Mach

1 km÷u / 1.225,044 = 0,001 M

Unitdefinities

Wat is kilometer per uur (km/u)?

  • Beschrijving: De meest gebruikte snelheidseenheid in het dagelijks leven, vooral voor wegverkeer
  • Symbool: km/u of kmh
  • Gebruik: Auto's, treinen, windsnelheden, sportprestaties
  • Definitie: Afstand in kilometers afgelegd in één uur

Wat is Mach (M)?

  • Beschrijving: Relatieve snelheid ten opzichte van de lokale geluidssnelheid
  • Symbool: M of Ma
  • Gebruik: Lucht- en ruimtevaart, supersonische technologie
  • Definitie: Mach 1 = snelheid van geluid in die specifieke medium en omstandigheden

Omrekenformule

De basisformule voor conversie is simpeler dan je misschien denkt: Mach = km/u ÷ 1225.044

Die 1225 km/u is de geluidssnelheid in droge lucht bij 15°C op zeeniveau. Maar let op: dit is een standaardwaarde. In de praktijk varieert dit door temperatuur en luchtdruk!

Voorbeeldberekeningen

Voorbeeld 1: Een F-16 straaljager vliegt op 1470 km/u
Mach = 1470 ÷ 1225.044 ≈ 1.2 M

Voorbeeld 2: Een passagiersvliegtuig vliegt op Mach 0.85
Km/u = 0.85 × 1225.044 ≈ 1041 km/u

Conversietabellen

Kilometers per uur naar Mach

km/uMach
5000.408
10000.816
12251.000
15001.224
20001.632
24502.000
30002.449
36753.000

Mach naar kilometers per uur

Machkm/u
0.5612.5
0.8980.0
1.01225.0
1.21470.1
1.51837.6
2.02450.1
2.53062.6
3.03675.1

Historische context en gebruik

De term Mach komt van de Oostenrijkse natuurkundige Ernst Mach, die in de 19e eeuw baanbrekend werk deed op het gebied van aerodynamica. Interessant genoeg was hij zelf niet direct betrokken bij het vaststellen van de geluidssnelheid, maar zijn werk legde wel de basis voor het begrijpen van supersonische stromingen.

In de begindagen van de luchtvaart gebruikte men vooral km/u of mijlen per uur. Maar toen vliegtuigen tijdens WOII de geluidsbarrière begonnen te naderen, werd duidelijk dat relatieve snelheid ten opzichte van het geluid crucialer was dan absolute snelheid. Vandaar de opkomst van Mach als standaardmaat in de luchtvaart.

Een leuke anekdote: de eerste officiële Mach-meter in een vliegtuig werd geïnstalleerd in de Bell X-1, het toestel waarmee Chuck Yeager in 1947 als eerste door de geluidsmuur brak. Overigens ging dat om Mach 1.06 ongeveer 1300 km/u!

Wist je dit? 5 feiten over snelheid en Mach

  1. SR-71 Blackbird mysterie: Het snelste bemande straalvliegtuig ooit (Mach 3.3) had speciale titanium romp om hittebestendig te blijven. Toch lekten de brandstoftanks op de grond door temperatuurverschillen!
  2. Geluid onder water: In water is de geluidssnelheid maar liefst 1482 m/s (5335 km/u). Een onderzeeër die Mach 1 zou halen, zou dus sneller gaan dan een kogel!
  3. Hypersonisch gebied: Bij Mach 5+ spreken we van hypersonische snelheden. De NASA X-43A haalde in 2004 Mach 9.6 (11.850 km/u) een record dat nog steeds staat.
  4. Space Shuttle landing: Tijdens terugkeer in de atmosfeer remde de Space Shuttle af van Mach 25 naar Mach 2.5 in slechts 15 minuten. Toch duurde de volledige landing ruim een uur.
  5. Donder en bliksem: De vertraging tussen bliksem en donder laat je Mach berekenen. Zie je bliksem op 3 km afstand? De donder doet er ongeveer 8,8 seconden over (3000m ÷ 343m/s).

FAQ